Google Dịch Việt Sang Anh Đúng Ngữ Pháp

Dịch thuật là cầu nối giúp xóa bỏ rào cản ngôn ngữ. Chính vì vậy, dịch đúng ngữ pháp là điều rất quan trọng. Một bản dịch chuẩn chỉnh giúp người đọc nắm bắt chính xác nội dung, từ đó gia tăng hiệu quả giao tiếp.

Minh họa phương pháp học dịch với bài đọc IELTS Reading

Văn bản dưới đây được trích dẫn từ bài đọc “Why we need to protect polar bears” thuộc sách IELTS Cambridge 16, Test 1, Passage 1. Người học có thể tham khảo thêm câu hỏi và đáp án giải chi tiết các bài test khác thuộc Cambridge 16 tại bài viết này.

Với người học ở trình độ cơ bản, chỉ nên dịch các từ và câu cơ bản để hỗ trợ việc hiểu bài đọc. Ví dụ như trong bài đọc trên, người đọc có thể thành lập sơ đồ tư duy để ghi lại các từ vựng liên quan đến chủ đề như hình dưới đây:

Với người học ở trình độ trung cấp, khi tiếp xúc với các bài đọc dài nên tự thành lập cho mình các Keyword Table (bảng từ khóa) để liên kết những từ vựng đồng nghĩa với nhau. Ví dụ, với câu hỏi thứ nhất: “Polar bears suffer from various health problems due to the build-up of fat under their skin”, khi làm bài đọc, người học sẽ xác định được các từ khóa như: “suffer”, “health problems”, “build-up of fat”, “under their skin”.

Khi đã tìm được từ khóa trong câu hỏi, hãy lập ra một bảng từ khóa (keyword table) để so sánh các từ đồng nghĩa với từ khóa xuất hiện trong đoạn văn. Ví dụ, với câu hỏi số 1, đề bài đã khéo léo thay thế các từ khóa bằng những từ đồng nghĩa như bảng dưới đây:

Với người học ở trình độ nâng cao, có thể luyện tập dịch một vài đoạn văn trong bài đọc ở trên, hoặc tập phân tích cấu trúc câu phức, câu ghép để dùng trong bài thi Nói và Viết. Ví dụ, người học có thể ghi chép lại một số cấu trúc câu hữu ích trong bài đọc trên như:

One reason for this is that polar bears have up to 11 cm of fat under their skin.

Một lý do cho điều này là gấu Bắc Cực có tới 11 cm mỡ dưới da.

To have far-reaching consequences

Eating processed food can have far-reaching consequences on our health

Ăn đồ ăn chế biến sẵn có thể gây ra những hậu quả sâu rộng đối với sức khỏe của chúng ta

She forgot her umbrella at home, yet she didn't mind walking in the rain.

Cô ấy để quên ô ở nhà, nhưng cô ấy vẫn không ngại đi dưới trời mưa.

Ngoài ra, người đọc cũng có thể tự thành lập các danh sách từ vựng IELTS Reading theo từng chủ đề để sử dụng lại khi cần. Cách làm này có thể mất thời gian nhưng sẽ rất hữu ích khi vừa giúp mở rộng vốn từ vựng học thuật, vừa giúp người học làm quen với các cách diễn đạt trong bài thi IELTS. Tuy nhiên, việc học từ vựng cũng nên có sự chọn lọc để tránh gây lãng phí thời gian. Ví dụ, người học có thể chủ động bỏ qua các từ vựng chuyên ngành trong bài trên như: “adipose”, “low-density lipoproteins”, “osteoporosis”,… bởi các từ này thường chỉ được sử dụng trong chuyên ngành Y học.

Lợi ích và tác hại của việc dịch khi học ngoại ngữ

Việc dịch song ngữ trong quá trình học và đọc tiếng Anh đã được chứng minh là đem lại nhiều lợi ích đáng kể cho người học, đặc biệt là với việc tiếp thu các thông tin mới. Thông qua việc dịch bài, người học không những hiểu rõ hơn về ngữ cảnh của đoạn văn mà còn có thể mở rộng vốn từ, phát triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong quá trình học tiếng Anh.

Thứ nhất, với đối tượng người học, dịch thuật không chỉ dừng lại ở việc học từ vựng, ngữ pháp mà còn giúp học sinh hiểu rõ hơn về cấu trúc ngôn ngữ và cách sử dụng ngôn ngữ mục tiêu (Richards, Richards, Rodgers & Coaut, 2001). Quan điểm này cũng được đồng ý bởi Skopeckova (2018). Cụ thể, nghiên cứu của ông đã chỉ ra rằng việc dịch có thể giúp người học trải nghiệm và đặt câu hỏi về cấu trúc ngữ pháp trong ngôn ngữ đích. Từ đó, người học cũng sẽ hiểu thêm về cách thức sử dụng các công cụ (từ, cụm từ…) trong ngôn ngữ đích trong các hoàn cảnh giao tiếp.

Thứ hai, việc dịch song ngữ cũng đã được chứng minh là đem lại hiệu quả nhất định trong các bài tập đọc hiểu. Để chứng minh cho quan điểm này, Lee (2013) đã thực hiện một thí nghiệm với hai nhóm sinh viên theo học và không theo học Ngành Ngôn ngữ Anh. Cả hai nhóm đều được cho đọc một đoạn văn bằng ngôn ngữ mục tiêu (tiếng Anh). Cuối cùng, hai nhóm học sinh làm bài kiểm tra đọc hiểu gồm năm câu hỏi trắc nghiệm, ba trong số đó liên quan trực tiếp đến đoạn văn họ đã dịch, trong khi hai câu còn lại liên quan đến các đoạn văn khác. Kết quả cho thấy những người tham gia có điểm cao hơn trong các câu hỏi liên quan đến đoạn văn họ đã dịch.

Tuy đem lại nhiều lợi ích nhưng việc dịch song ngữ cũng gây ra những bất cập nhất định. Một điểm yếu rõ rệt nhất của phương pháp học này là nó đòi hỏi rất nhiều công sức và thời gian. Bên cạnh đó, phương pháp dịch song ngữ cũng dễ khiến người học hình thành sự phụ thuộc vào ngôn ngữ mẹ đẻ hay hiểu sai ngữ cảnh của những từ mới đã học.

Thứ nhất, việc dịch song ngữ dễ gây ra sự thiếu tự nhiên khi sử dụng ngoại ngữ. Hiện tượng này xảy ra là bởi nhiều người học thường có thói quen chỉ dịch các từ đơn lẻ để học thuộc dễ dàng hơn. Đây không hẳn là phương pháp sai, nhưng nhiều khả năng sẽ dẫn đến sự thiếu tự nhiên khi người học sử dụng lại các từ đó sau này. Thông thường, các từ và cụm từ đều được sử dụng theo collocations (cách kết hợp các từ với nhau thành những cụm từ một cách tự nhiên theo thói quen của người bản xứ). Vì vậy, khi quá tập trung vào dịch các từ đơn lẻ, học viên sẽ rất dễ bỏ qua cấu trúc câu và ngữ pháp thường được dùng với từ gốc.

Ví dụ như với từ “attention” (sự chú ý), người bản xứ thường có thói quen sử dụng với động từ “pay” để tạo thành cụm “pay attention” (tập trung, chú ý vào việc gì). Tuy nhiên, nếu người học chỉ chú tâm vào dịch từ và học nghĩa tiếng Việt thì sẽ rất dễ hình thành các cụm từ sai như: “make attention”,…

Thứ hai, dịch song ngữ cũng đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức từ người học. Một mặt, việc tra nghĩa tiếng Việt của các cụm từ tiếng Anh không phải lúc nào cũng hiệu quả. Bởi không phải tất cả từ, cụm từ tiếng Anh nào cũng có nghĩa song song trong tiếng Việt. Lấy ví dụ với cụm từ “secrecy jurisdiction”. Kết quả trên các công cụ tìm kiếm cho rằng “secrecy jurisdiction” có nghĩa tiếng Việt là “những khu vực pháp lý bí mật” hay “nơi tránh thuế”. Tuy nhiên, cụm từ này được giải thích theo tiếng Anh như sau: “places that provide facilities that enable people or entities to escape or undermine the laws, rules and regulations of other jurisdictions elsewhere, using secrecy as a prime tool.” (theo website taxjustice.net) Từ đây, có thể thấy rằng việc dịch nghĩa của từ sang tiếng Việt không phải lúc nào cũng hiệu quả, và thậm chí còn khiến cho từ trở nên khó hiểu hơn là khi đọc giải thích bằng tiếng Anh.

Mặt khác, việc dịch từ tiếng Anh qua nghĩa tiếng Việt cũng khiến người học phụ thuộc quá mức vào ngôn ngữ mẹ đẻ. Với kỹ năng đọc, việc dịch song ngữ rất dễ làm chậm tốc độ đọc hiểu của người học. Hơn nữa, người học cũng sẽ rất khó khăn khi thực hành nói bằng tiếng Anh, bởi họ không phát triển được khả năng suy nghĩ và diễn đạt trực tiếp trong ngôn ngữ mới.

Sự phụ thuộc vào dịch Anh-Việt cũng là một bất lợi lớn trong các bài thi đánh giá khả năng ngôn ngữ như IELTS, TOEFL,… Bởi thí sinh hoàn toàn không được sử dụng từ điển trong phòng thi, mà cần tận dụng kỹ năng để hiểu nghĩa của các từ/ cụm từ mới dựa vào ngữ cảnh của bài. Bên cạnh đó, nghiên cứu của Richards et al. (2001) cũng đã chỉ ra rằng việc sử dụng dịch thuật trong các lớp học ngôn ngữ đã dẫn đến sự ngần ngại nhất định trong việc sử dụng tiếng mẹ đẻ cho mục đích học ngôn ngữ của học viên.

Từ những phân tích trên, có thể thấy việc dịch song ngữ Anh-Việt sẽ có ích khi người học tiếp thu và phân tích các kiến thức ngoại ngữ mới. Tuy nhiên, lại có những hạn chế nhất định khi áp dụng vào các kỹ năng đầu ra như Nghe, Viết, bởi các kỹ năng này đòi hỏi người học suy nghĩ bằng tiếng Anh để việc giao tiếp trở nên hiệu quả nhất.

Tìm hiểu thêm: Tầm quan trọng của ngữ cảnh trong việc học ngôn ngữ.